in het schriftje Drents Archief, toegang 0186 invnr 1173, staan a-l-l-e grondaankopen van de Maatschappij van Weldadigheid. Iemand heeft later, ergens rond 1880-1890, met potlood in de kantlijn bij de betreffende akten geschreven ‘Veenhuizen’ of ‘Ommerschans’, omdat die immers sinds 1859 niet meer van de Maatschappij zijn.
In de inleiding staat daarover dat
die akten thans berusten bij het Departement van Justitie en zijn door mij genummerd respectievelijk met Ommerschans 1 tot Ommerschans 20. Zij waren op 27 juli 1860 bij het Departement van Binnenlandsche Zaken ontvangen (Exh. 27 juli 1860 no.112).
Hieronder de akten waarbij hij ‘Ommerschans’ geschreven heeft. Ik heb de datum er groot bovengezet, wat in het schriftje niet zo is.
26 oktober 1819
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 1
Op den 26 October 1819 is de Maatschappij in het bezit gesteld van het vrugtgebruik der Ommerschans met de daar in zijnde gebouwen en daarbij behorende landerijen ten gevolge van Z.K besluit van 14 augustus 1819.
22 mei 1822
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 2
Aangekogt van J.W. van Dedem en C:S,
Volgens Kontract in Dato 22 mei 1822 en door de Permanente Commissie geapprobeerd in dato 23 augustus 1822, Eenige percelen grond binnen de limieten van de Ommerschans voor f 1200,-
NB: Dit is de aankoop waar Johannes van den Bosch op 12 juni 1822 over schrijft.
15 juli 1823
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 3
Aangekogt in publieke veiling te Ommen den 15 july 1822
1. Het Erve Reinders in buurtschap Arrien met alle deszelfs landerijen en een geregt Waardeel in de Marke van Arrien. Voor f 5255,25
2. Het erve Vrielink in het buurtschap Varsen met alle deszelfs landerijen en een geregt Waardeel in de onverdeelde veld en veengronden in de Marke van Varse. Voor f 5523,-
3. Het negende perceel veengronden benoorde de Woeste in de marke van Varsen, voor f 750.-
4. Het vierde perceel veen groot 3¾ morgen ten zuiden de Hoofdvaart tot aan het vierde blok Slag L. F voor f 920.25
5. Het Zevende perceel in de genoemde Veengronden groot 20 morgen in het vierde blok der Arrien verdeelde Veenen in de strekking tussen het Vierde Blok en de Ommermarke no 8 en 9. voor f 745.50
25 mei 1820
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 4
Voorlopig Kontract in dato 25 mei 1820, tusschen de Permanente Kommissie en het Stedelijk Bestuur de Stad Ommen; benevens den heer Baron van Dedem tot den Berg c.s. omtrent den afstand der gronden rondom de Schans alsmede betrekkelijk het aanleg van het kanaal aldaar.
NB: Zie de tekst van dit contract op deze pagina.
8 augustus 1820
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 5
Overeenkomst tusschen de Permanente Kommissie en het Stedelijk Bestuur der Stad Ommen in dato 8 augustus 1820 omtrent het graven van het Kanaal, alsmede om de grensscheiding 120 roeden bezuiden de Schans namenlijk en 390 roeden p.m. van den weg ten westen van dezelve af te graven.
5 februari 1823
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 6
Aangekocht van den Baron Willem Jan van Dedem tot den Berg blijkens onderhands kontrakt in dato 5 februari 1823. Een perceel turfveen met zijn ondergronden de 18 morgens genaamd gelegen in de markte van Arrien Schout Ambt Ommen voor eene somma van f 175,– de Rhijnlandse morgens te zamen voor f 2761.50
Bij meting bevonden groot zijn 15 morgens 465 roeden.
NB: Dit zijn de 18 morgens waar later zo’n ruzie van komt, zie hier..
6 februari 1823
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 7
Ruiling met den Baron Willem Jan van Dedem tot den Berg C.S ingevolge onderhands kontrakt van den 6 februari 1823. Waarbij door hun wordt afgestaan een perceel grond gelegen in het Huizingerveld ten zuiden de Hoofdvaart ?????….. ten noorden aan de ????? van de heer Kruizinga zijn kamp in p:m: 47 roeden van af de Hoofdvaart, ten zuiden van de Markte van Ommen, ten oosten de Maatschappij en ten westen het huizinger in Huizingerveld. Waartegen aan hun wordt afgestaan. Een gelijk aantal morgens grond in het gemelde huizingerveld zittende aan de bovengemelde gronden door de Maatschappij hiervoor ontvangen.
6 februari 1823
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 8
Aangekocht van den baron Willem Jan van Dedem tot den Berg C.S blijkens onderhands kontrakt in dato den 6 februari 1823
Plusminus 45 morgens grond in het zoogenaamde Huizingerveld, gelegen ten noorden van den vaart ge???? ten zuiden aan de verdeelde gronden bij langs de vaart en zulks voor eene som van f 30,– per morgen welke bij de opmeting zullen bevonden worden verkocht te zijn. Bij meting bevonden groot te zijn 44 morgen 96 roeden dus voor f 1324.80
6 februari 1823
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 9
Aangekocht van baron Willem Jan van Dedem tot den Berg C.S blijkens onderhands kontrakt in dato den 6 februari 1823
1. Een perceel veen en veldgrond de zoogenaamde driehoek groot: p:m: 30 morgens benevens een volwaard aandeel in het Vierde blok groot ongeveer 20 morgens.
2. drie volle waarsaandeelen in voorgemelde Vierde blok groot p:m: 60 morgens.
Zijnde deze percelen gelegen onder Arrien Schoutambt Ommen en zulks voor eene som van f 35,– per Rijnlandse Morgens, welke bij de opmeting bevonden zullen worden verkocht te zijn.
Bij meting bevonden het 1e perceel 30 morgen en het 2de 70 morgen 529 roeden.
28 februari 1823
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 10
Aangekocht van B. Eekhout c.s te Zwolle blijkens onderhands kontrakt van den 28 februari 1823.
1 ½ waars aandeel veen en veldgrond gelegen in het vierde blok onder Arrien Schoutambt Ommen, groot ongeveer 30 morgens. Voor f1000,-
13 september 1823
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 11
Aangekocht van Hr. .J.D.J van der Wijck, blijkens onderhands kontrakt d.d 13 September 1823.
½ Whare in het Varsingere ren ?? Schout Ambt Ommen boven de woeste Markte van Vaersen voor f 360,00.
4 februari 1824
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 12
Ruiling met Hermannus Bolks blijkens onderhands kontrakt in dato den 4 februari 1824.
Waarbij door hem wordt afgestaan drie vollewaars waardeel in de Markte van Vaersen geleegen benoorden de Linie, zoals die linie door den Heer van Dedem en de eigenaars der Huizen ter eenre en de ander gewaarden in gemelde Markte ten andere zijde is bepaald geworden. En daartegen door de Maatschappij aan hem: een boerenplaats de Vrieling genaamd met zijn huizinge bouw en groenlanden, bosschen en plantage staande en gelegen te Vaersen, gemeente Ommen met de koeweiden????? in het Dalmsholt, alles zooals dezelve door de Maatschappij op den 15 July 1822 te Ommen in publieke veiling van den heer Queijsen is aangekocht geworden echter met de navolgende uitzondering, dat de Maatschappij van deze in ruiling afgestane plaats aan haar behoud het volle waardeel in de Markte Vaersen, alsmede behoudt Maatschappij het volle regt om in dat gedeelte van het waardeel gelegen ten zuiden der Vecht, hetwelk onder de in ruiling afgestane plaats behoord, ten allen tijde leem te mogen graven en vervoeren naar goedvinden.
Voor f 50,00.
4 februari 1824
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 13
Aangekocht van A en J Steenbergen. blijkens onderhands Kontrakt in dato den 4 februari 1824.
Vier aandeelen zijnde van twee Waardeelen in het zoogenaamde Vierde Blok onder Arrien , gelegen bij de Ommerschans Voor f 1300,-
(wordende voorts bij dit kontrakt bepaald dat bovenstaande verkoop is geschied onder voorwaarde dat het kontrakt in dato 14 februari 1824 opzichtelijk gemeld waardeel tusschen hem en de Maatschappij aangegaan zal worden vernietigd)
1 juni 1824
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 14
Aangekocht van Hr. Daniel Pruimers en hr. L.H Pruimers blijkens onderhands kontrakt in dato 1 juni 1824.
Twee waars waardeel in de ongeschonden? Veen en veldgronden gelegen boven of ten noorden de Woeste in de Markte van Vaersen Schoutambt Ommen. Provincie Overijssel , op voorwaarde dat de Maatschappij , gestand ??? zal doen, de nog loopende huurtijd??? van de in dit verkochte gelegen verhuurde bewerkte?? Veen zolang totdat de huurtijd zal zijn verstreken, zullende de huur of derde garve hierin van dato deze komen ten voordele der Maatschappij.
Voor f 1500,-
NB: garve is een pachtvorm waarbij de pachtprijs bestaat uit een deel van de oogst, dat wil zeggen een vast deel van het totaal aantal geoogste garven (met één of twee banden (stro) gebonden bundels van een rijp halmgewas) of hokken (piramidaal te drogen geplaatste garven).
1 juni 1824
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 15
Aangekocht van Harm Brinkhuis blijkens onderhands kontrakt in dato 1 juni 1824.
Drie waars waardeelen in de ongeschonden Veen en veldgronden, gelegen boven of ten noorden de Woeste in de Markte van Vaersen Schoutambt Ommen, Provincie Overijssel, op voorwaarde dat de Maatschappij gestand zal doen de nog loopende huurtijd van de in ?? verkochte gelegen verhuurde boekweiten Veenen, zoolang tot dat de huurtijd zal zijn verstreken, zullende de huur? of derde garve van dat dezes door den Maatschappij worden genoten voor f 2250,-.
11 oktober 1824
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 16
Aangekocht van Roelof Egberts tenkate en Warner Egberts ten Kate blijkens onderhands kontrakt in dato 11 oktober 1824 .
Een perceel heideveld, gelegen binnen het zogenaamde kielspit van de Ommerschans, gemeente Ommen, groot 92½ Rhijnlandsche Morgens, zijnde gezwet ten oosten aan de Markten van Arrien , ten westen aan de grooten weg naar Ommen, ten noorden aan het veld van genoemde verkopers en ten zuiden aan de Maatschappij zijnde deze verkoop geschied f 15,- per morgen, dus voor f 1387.50.
NB: Kielspit is een kleine geul. Kielspitten is het door middel van een greppel in heide afbakenen van grond, om te bepalen hoever men van zins is land te ontginnen.
29 September 1825
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 17
Aangekocht van de Erfgenamen van de Varssenen Woeste blijkens onderhands kontrakt in dato 29 September 1825
9½ waardeel in één stuk in de Varssener Markte gelegen in de gemeente der stad Ommen, zijnde gelegen aan en langs de grond van de Maatschappij ten oosten aan de Markte gezwet voor f 1000,-.
Onder voorwaarde dat de Maatschappij schadevergoeding zal geven aan die ?????? welke in het nu aan de Maatschappij aangekomen stuk grond nog regt tot het boekweiten hadden.
10 november 1835
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 18
Akte van afkoop onder de hand getekend te Ommerschans den 10 november 1835, wegens het maken en onderhouden eener draaivonder over de Dedemsvaart, waartoe de Maatschappij zich verbonden heeft, bij acte onder de hand getekend den 6 februari 1823. En zulks voor eene somma van f 350,- in twee termijnen als f100,- bij den ondertekening van het Contract en f 250,- 3 maanden daarna.
22 december 1838
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 19
Ruilen tusschen de eigenaren van eenige perceelen der Woeste gronden uitmakende een gedeelte van de Varsener Markte gelegen in de gemeente Ambt Ommen ter eenre, en de Maatschappij ter andere zijde, blijkens contract onder de hand getekend te Ommen den 22 december 1838 behoorlijk geregistreerd en getranscribeerd. Waarbij onder eenige voorwaarden eene nadere overeenkomst wordt getroffen, omtrent het bezit van eenige perceelen der voorschreven Woeste gronden in de Varsener Markte , zonder dat daarvoor eenige uitkering in geld plaats heeft.
31 mei 1839
Met potlood bijgeschreven Ommerschans No 20
Aangekocht van de erfgenaamen van wijlen mejuffrouw E. Santman, weduwe van M.J. Kruizinga , blijkens koopcontract geinsereerd kwitantie voor de kooppenningen gepasseerd voor den Notaris M.G.M van Dedem te Nieuw Leuzen en Avereest in tegenwoordigheid van getuigen den 31 mei 1839 behoorlijk geregistreerd en getranscribeerd en daarbij behorende rectificatie der omschrijving van de goederen onder de hand getekend te Avereest den 26 juni 1839 mede behoorlijk geregistreerd en getranscribeerd.
1. Een stuk heide en grasgrond gelegen in de gemeente Avereest groot 5 bunders 6 roeden en 70 ellen.
2. Een huisje en erf bewoond door R. Romberg met de daarachter gelegen grond en huisje en erf bewoond door Klapper met een daarachter gelegen stuk grond, eenige stukken bouwland een kapitaal huis, schuur, erf , tuin en wandelingen, alles aan een, gelegen te Avereest, te zamen groot 10 bunders, 21 roeden en 30 ellen.
3. Een stuk weiland te Avereest groot een bunder 20 roeden en 60 ellen.
4. Een stuk grasgrond en een stuk heide beplant met grove dennen gelegen te Avereest groot een bunder 39 roeden en 30 ellen voor de somma van f 10500,- benevens 3½ pct der koopprijs voor het aandeel in de kosten der verkoop.