Na een eerdere mislukte poging, zie hier, stuurt Johannes van den Bosch op vrijdag 12 april 1822, invnr 61, het bestek voor het te bouwen bedelaarsgesticht:

Frederiksoord den 12 april 1822

WelEdele Heeren!

Ik heb de eer UWelE. hier nevens aantebie­den een ontwerp voor een bede­laars instituut.

Mag ik UWelE. wel verzoeken hetzelve in overweging te nemen, daarin de nodige ver­beteringen te maken en het zelve als dan ter bekragtiging van Zijne K Hoogh onze voorzit­ter en de overige leden der Kommissie van Weldadigheid te willen doen verzenden.

Met alle hoogachting heb ik de eer te zijn

UWelEd DWDienaar
J. van den Bosch

 

Bijgevoegd is het bestek, maar dat zit er niet meer bij. Het is later in het Rijksarchief te Brussel teruggevonden, dankzij het feit dat het ook daarnaartoe gestuurd is, zie hier. De kopietjes daarvan zijn door mij aan de vereniging de Ommerschans gegeven en van hun komt ook deze transcriptie. De in het bestek genoemde ‘nevensgaande teekening’ is helaas niet teruggevonden:

Bestek en Konditien waar de Permanente Kommissie den Maatschappij van Weldadigheid heeft aanbesteed aan den heer (ruimte opengelaten) een gebouw te Ommerschans volgens nevensgaande teekening en zoo als in de volgende artikels beschreven wordt.

Artikel 1
De maat hier in dit bestek bedoeldt, is de Rhijnlandsche.

Artikel 2
Den aanneemer zal het zo groot moeten aanleggen, en met de nodigen glas en deurkouzijns voorzien, zoo als op de teekening wordt aangeduidt, in dier voegen dat de zalen binnewerks 65 vt lang en 16 vt breedt worden. De officiersvertrekken in de hoeken 19 vt lang en breed, en in t’ midden de vertrekken 18 vt lang en breedt, en de keukens in de midden 16 vt lang en 10 vt breedt, en de keukens op de hoeken 12 vt lang, breedt 10 vt, alles binnewerks gerekent. – De kamers en zalen moeten 10 vt hoog zijn, van de boorkant van de vloer tot onderkant van de balk te meten.

Artikel 3. Deur en schuifkouzijn
De deurkouzijn en schuifkouzijns hoogte en wijdte, zoo veel ruiten als de teekening aanduidt. De ruiten 10 a 12 groot en de kouzijns en draairamen, de ruiten groot 9 a 11 dm als de teekening aanduidt en de kouzijns zoo veel groter dat in ieder raam 20 ruiten komen, 4 breedt en 5 ruiten hoog. Het houdt tot de groten deur en schuifkouzijns, en de kleine glaskouzijns in de onderste verdieping greenen rib 5 à 7 d. en de kleine glaskouzijns van de bovenste verdieping greenen rib 4 a 6 d. – De ramen van goede greenen zwaren stiklatten. De onderdrempels van de schuiframen 1 duim breiden, de schuiframen met getuimelde 5/4 d greenen of eeken roeden en de overige ramen, alle met 5/4 duims greenen of eeken roeden en onder er eene kouzijn eeken drempels, de kouzijns … ramen met pen en gat in elkander werken en met de verijste sponningen, willen Kralen… of halfranden… te voorzien. De ku….. in de ramen van binnen gespijkerd, de schuifkouzijnen met vengsterbanken na ver…..beleg in genen stukken duims vuren hout?? De overige draagramen? Alle met gemin stukken te voorzien, naar alle glaskouzijns tevens..heele vengsters van duims vuren hout met ¾ d klampen en spiegelklamp in elkander geplaegdten glad?? Gu??? na. Vereerst gespijkerde spijkers niet verder als 3 duim van elkanderden af te hangen met staalhaken en bannen lang 16 duim en met knip en grendels voorzien tot sluiting ieder met 2 schroeven, nog de schuiframen te voorzien met ijzeren wigten van genoegzame zwarte palhouten? of koperen schijven en best? raamkoord de nodige koperen knoppen of haken tot op ?? en koperen pennen? tot sluiting. De draaijramen aftehangen met …. En winkelhaaks banden niet …?dan 2 d buiten de winkelhaak te meten, met 2 werfels of klonkje??, neusk??? tot sluiting en de glaskouzijns met de draaijrarmen duims ijzeren roeden te zetten, niet wijder als 6 d van elkander op 2 kanten ieder 7 d een haak geslagen en zo lang dat zij onder en boven gelijk met de drempels zitten.
De buitendeuren 5/20? duims vuren hout klampen en spiegelklampen, duims hout spijkers na verust? niet verder als 3 d van elkander afschangen met stoelhaken en bannen. Welke b/h van de lengte der breidte van de deur hebben en met de beste sloten en verderen sluiting te voorzien, alle binnendeurskouzijns vuren rib 4 a 6 d met dito eeken drempels. Daar het vereiste w? paneelsdeuren van 1 ½ d regels en duims panelen. De overige deuren van duims vuren hout, dito klampen en spiegelklampen of dubbele hout na vereist de paneelsdeuren van 1 ½ d regels en duimspanels af te hangen met bogtknieren no 3 met dag en nacht sloten en pakhouten krukken te voorzien, de overige deuren af te hangen met stoelhaken en bannen 2/3 lenge van de breedte der deur daar het vereist wordt met de nodige ????ringen ligters klinkkrammen??en neus?? te voorzien.

Artikel 4 Metselwerk
Het fundament zal tot op de vaste grond uitgegraven worden en alle buitenmuren, het fundament op 5 drieling steenen aanleggen. De lagen egaal op weerskanten een klis r?? inspringen. Waterpas beginnen en wel goed en vast in zand te leggen tot 3 laag onder de laagste grond ???? Nevens de Kelders ????? Daar het fundament 2 steen wezen moet. Daar op alle buitenmuren te metselen 1½ drieling steen gelijk met de balken van de onderste verdieping en dan een drieling steensmuur. De binnenmurenfundament op 4 drielingsteen aanleggen en met een drielingsteens muur opmetselen tot het fundament en binnenmuren kan goed oude steen gebruikt worden en tot de buitenmuren met beste rode drieling steen of ijsselsteen onder en boven de kouzijns rollagen 17 hanekammen na verreist;
alles wel zindelijk te metselen lijnrecht in ’t lood, waterpas en in het kruisverband;
alle lagen goed met kalk volsmijten en af te voegen. Zo het behoort alle kouzijns moeten met kwellatten of kalksponningen voorzien zijn.
De haardkolken schoorsteenboezems, sekreeten na vereist op metzelen, van binnen alle muren berapen. De uitstekende steenen afbikken en dat niet behangen. Wordt overplasteren voor scheuren benijden zoo veel mogelijk is. De kalk hier toegebruik moet met 1/3 zand vermengt zijn. De deurkouzijns moeten op de 3e laag boven de hoogste grond welke tevens het gebouw is, gezet worden. En de overige ingevolge de tekening.

Artikel 5. Balkens en kap
De balkens tot de eerste verdieping moeten zijn noordsche vuren zwaar 7 a 9 dui en de balken tot de 2e verdieping noorsche vuren zwaar 6 a 8 duim breed. vierkant.
De muurplaten noorsche vuren ribben 4 a 5 d op ieder balk met 4 a 7 duim vastgemaakt alle balken op een klislood? na met den buitenkant van de muur gelijk en op beiden vinden een anker ? schagt lang waar wordt dat er 3 spijkers en k???? geslagen worden, de schotels 18,8 lang ¾ ijzer schotels en schagten. De balken 3 voet van elkander midden van midden gerekent.?
Het spoorwerk met zijn ……… vuren Juffers op de top …ligten als 7 ¼ duim in de omtrek of 2 ¼ duim diameter. De spanten 16 duim van elkander midden op midden gerekent om den 3e een houten spant met de nodige hanebalken en krebiels? Voorzien. De nabije hoek en krimpspanten van het zwaarste soort en met gordingen en ????? alle spanten op de plaat gordings en … grote gespijkerd met panlatten te belatten, ieder lat op elke spant met een ???3 ling vast te slaan en de latten zover van elkander dat de pannen 3 duim of 2 ¾ duim over elkaar komen op de kanten waar geen goten komen moeten, zij of 8e over de muur steeken het overig dat zij goed en de goten afloopen kunnen in de krimpen?? Duims …..planken 7 duim beide welke krimpen met zink van gemiddelde zwaarte moeten gedacht worden de 7 breed 17 met .. waarvan de vierkanten voet 4 …. Weegt.
Elke ….. moeten behoorlijk gerekend ?? ?? ?? ?? ??
Het geheele gebouw zal met rode pannen bedekt worden. De hoeken en ??? er op gespijkerd en aangestreken? worden en van binnen alle pannen met goede taaije kalk bestreken worden en voor scheuren bevrijd worden.

Artikel 6 Zolders en verder binnenwerk
Over de onderste verdieping een zolder van 1 ½ duim vuren noordsche planken van weerskanten geschaaft in elkander geplangd? Met vaste vuren of lossen halven over de bovenste zal ¾ 8e vuren en noordsche delen van onderen geschaft en met vaste veren geploegd, goed ge….. dat zij van onder en boven digt zijn ieder plank op ieder balk met 3 spijkers lang na verreijst vastgemaakt. De trappen in de zalen na boven moeten buiten werks 5 ? wijdt zijn, de treeden en quartien komen 2 el en de …….
1 el .. vurenhout, de overige trappen in de officiere woningen quartien komen en ??? 1 ½ duims en stootbanden? ¾ el en vuren hout na de tekening, alle trappen en stootbanden in de quartien komen ¼ duim …….en na …… spijkeren.
In de onderste zalen, keukens, gangen en sekreeten rooder steenen vloeren in kant te leggen. De sekreten na ….. af te maken. Dat zij gebruikt kunnen worden en ieder met een luchtkouzijntje te voorzien.
In de officiers vertrekken onder houten vloeren 5/4 el vuren met de nodige balken. In de onder officiers vertrekken blauwe gesmoorte Vloeren. De bedschutten? Tusschen schutte, duims vurenhout als het niet behangen. Wordt op weerskanten glad geschaaft in elkander geploegd. De kassen? Dito hout en bewerkt. De deuren voor de bedsteeden en kasten af te hagen met bogtknieren

No 1 en no 2 na vereist, de onderlagen 5/4 duims planken. Daar het vereist wordt moeten De schoorsteenmantels na den hedendaagsche smaak op weerskanten digt of met krommers na het verkozen wordt aan alle mantels daar het vereist wordt, moeten 2 ijzeren hangers 5/4 de ijzeren lang na vereist.
De balken boven de keukens zoo als bovenverdieping. De zalen boven de keukens 5/4 duim vuren als bovenverdieping. De muurplaten 1 à 5 dm.
De kap even zoo als van het vierkant en act.5 gezegd is als daar zij niet met het bovendak korrespondeert moet een stuk gemiddelt lood of zink 12 8 breedt in de muur gemetzeld worden en met de sekreten dito.

Art. 7 Goten
Van binnen onder de pannen boven de glazen een behoorlijke lijst goot van een goed fatsoen te maken en van binnen met zink te dekken van het gemiddelde zoort, breed na vereist van het welk met de nodige afleiders? Bij alle vensters? sluitingen te maken. Dat als zij openstaan vast gezet kunnen worden, na vereist alle ramen , vengsters? Kouzijnen deuren goten 2 maal grond verfen??? en in de officiere woningen B????? wit glas, in de zalen, keukens en anderen ramen granik zavelglas zullen met goede stopverf digt aanstrijken, de ankers niet ge??, maar met roode menie en een zwart oververfen.

Artikel 8 uitvoering der materialen
De uitvoering van dit werk zal geschieden ten volkomen genoegen van de Direkties, waar dan den aannemer zich volkomen zal moeten onderwerpen. Alle uitvoeringe van de in dit ….werk moeten geschieden volgens de reegelen der Kunst en naar den besten eisch van het werk en zoo daar toe de bijzondere artikelen deze werkzaamheden niet genoegzaam uitvoerig zijn beschreven zal nogthans het geen gerekend? Wordt daar toe te behoren, genoemt of niet genoemt door hen op de eerste orden worden uitgevoert zonder daarvoor eenige vergoeding te kunnen pretenderen. Alle de materialen in dit bestek beschreven wordende zal den aannemer zich voor eigen rekening moeten aanschaffen en moeten van de besten qualiteiten zijn.
Het hout droog, gezond? en gaaf zonder wankant spint, rottige of kwade kwasten of anderen gebreken het afgekeurde zal direckt van het werk vervoert worden.
De steen van de beste in ieder te gebruiken zwarten vierkant en zuiver gebakken zonder scheuren. De pannen van goede soort ???gebakken zonder scheuren.
De kalkschelpkalk zuiver wel geblust en de menging 2 deelen kalk en een deel graf zandt? De bereiding zal vier dagen van te voren moeten geschieden eer zij verwerkt wordt en zulks verkiezende niet anders dan onder toezigt mogen geschieden.

Artikel 9. Rampen
De aannemer zal het gehele werk moeten houden tot dat het geheel is afgedaan en goed gekeurdt en zullende na het is afgedaan een jaar voor alle rampen/gewone/schaden en tegenspoed welke gedurende die tijd aan het voor???werk mogten gebeuren zijn en blijven ten laste van den aanneemer.

Artikel 10. Wijze van Gedrag.
Op zon en feestdagen noch voor zonne op en na zonne ondergang zal aan dit werk mogen gearbeid worden tenzij met voorkennis en order van de direkties.
Ook zal den aannemer zich zonder bekomen verlof niet van het werk mogen verwijderen noch het zelve aan iemand overdoen zonder toestemming van de direkties en moeten zorgen dat de uitvoering van het werk overeenkomstig de artikelen van het bestek reekening af te geven orders voor hem en zijne arbeiders stiptelijk worden naargekomen.
Alle materialen moeten aanvoeren en alles bewerken op eigen kost, drank en gereedschappen.

Artikel 11. Tijdsbepaling.
De aannemer zal dadelijk na de onderteekening van dit bestek een aanvang moeten maken en alles geheel afgedaan zijn op den eersten augustus 1800 en twee en twintig op verbeurt? Van tien guldens voor ieder dag nawerkens, ten ware dat zulks door omstandigheden buiten schult van den aanneemer veroorzaakt ware, waar op het nodige regard zal worden geslagen , houdende daar en boven. De direkties het regt en de magt aan zich om ingeval hij geen genoegzame voortgang met het werk maakte het zelve ten zijnen koste op zodanige wijze te laten voortzetten als ten meesten nutte? Van het werk dienstig zal worden bevonden.

Artikel 12 Betaling.
De betaling der aannemingspenningen, zal geschieden in drie termijnen te weten.
1. Den eersten termijn ten bedragen van twee vijf gedeelten en twee onderdeelen f5000.- ten bedragen als die waarde van het materialen is aangevoerd en het restant als de kap er op staat.
2. Den tweeden termijn ten bedrage van de halve somme, wanneer het gehele werk is voltooid en
3. Den derden termijn ten bedrage van het resterende een tiende gedeelten een jaar na de goedkeuring wanneer het werk goed is onderhouden en in den besten staat zich bevind.