Elisabeth Mulder, bedelaar

Elisabeth Mulder behoort tot een groepje van acht personen dat is gezonden door Leiden en dat op 5 maart 1851 op de Ommerschans aankomt. Zie hier een overzicht van dat groepje.

Zij krijgt in het boek gemerkt Q (Drents Archief, toegang 0137.01, archief van de Rijkswerkinrichtingen te Veenhuizen en Ommerschans, invnr 435) het bedelaarsnummer 3774.
Volgens die inschrijving is ze geboren 8 augustus 1808 te Haarlem en is haar geloofsovertuiging ‘gereformeerd’. Elisabeth Mulder is 1 meter 55 lang, zij heeft een ovaal gezicht, donkerbruin haar en lichtblauwe ogen, en volgens de klerk die dit opstelde is haar neus groot, haar mond groot en haar kin rond en heeft ze geen bijzondere kenmerken.

Als domicilie van onderstand – zie De bedelaarskolonie blz 175-176 – wordt vermeld Leiden.

Zij bevalt op 14 januari 1852 van een kindje:

Johannes van Iterson.

Zowel het kindje als Elisabeth Mulder overleven de bevalling niet en overlijden 14 januari 1852.

Van Elisabeth Mulder zijn wat nadere bijzonderheden bekend, al weet ik helaas niet meer van wie ik dat heb. Om te beginnen is bekend dat de hiervoor genoemde geboortedatum klopt (wat bij de bedelaarsregistraties zeldzaam is) en daarnaast dat zij een kleine tweeëneenhalf jaar getrouwd is met ene Andries van Iterson.

Het op 14 januari 1852 geboren én overleden kindje heette dan ook Van Iterson, maar was dat wel de goede achternaam?

Ze bevalt meer dan tien maanden na haar aankomst op de schans dus het zal ter plekke verwekt zijn, en ik durf met tamelijk grote zekerheid te zeggen dat haar echtgenoot niet meegekomen is naar de bedelaarskolonie. Ik heb gezocht op Van Ittersum en Iettersen en alle denkbare spellingsvariaties, maar niks gevonden. De naam voor de pasgeborene, Johannes van Iterson, zal zijn gekozen omwille van het fatsoen, maar het kind was van iemand anders.

Nu was er bij de familie-onderzoekers al een donkerbruin vermoeden dat er iets aan de hand was. Als Andries van Iterson anderhalf jaar na de dood van zijn vrouw een nieuw huwelijk sluit, met een 16 jaar jongere vrouw, echt hij ook een eerder kind uit die relatie, dat was geboren op 31 maart 1851. Dus een kleine maand nadat Elisabeth naar de Ommerschans was getransporteerd. Het lijkt erop dat er iets niet goed zat met het huwelijk.