Jeltje Jellema, bedelaar

Jeltje Jellema werd 2 november 1821 geboren als dochter van een onbekende vader en Antje Jellema. De getuigen bij de geboorteaangifte waren twee armenvoogden. Blijkens de geboorteacte vond de bevalling plaats “te Ter Zool nr 35 ten huise van Hittje Visser gealimenteerde”.

Deze informatie komt van de webpagina Het leven van Rigtje Wybes Jellema, die vooral gaat over het opmerkelijke leven van de zuster van Jeltjes moeder. Het geslacht scoort met name hoog qua ongehuwde zwangerschappen.

Jeltje Jellema wordt 27 juni 1846 de Ommerschans binnengebracht door de stad Sneek. Zij krijgt op folio 75 van het boek gemerkt N (Drents Archief, toegang 0137.01, archief van de Rijkswerkinrichtingen te Veenhuizen en Ommerschans, invnr 432) het bedelaarsnummer 2632. Als godsdienstige gezindheid wordt vermeld ‘hervormd’ en als domicilie van onderstand – zie De bedelaarskolonie blz 175-176 – wordt genoemd ‘Terzool’.

De inschrijving loopt door in het boek gemerkt Q en nu is wel een signalement ingevuld. Jeltje Jellema is 1,58 lang, zij heeft een ovaal aangezicht, blond haar en blauwe ogen, een kleine neus en kleine mond en geen bijzondere kenmerken.

Jeltje Jellema wordt 19 augustus 1848 ontslagen

Maar een maand later is ze er weer. Ze wordt 26 september 1848 de Ommerschans binnengebracht door de stad Zwolle en ze krijgt in het boek gemerkt R het bedelaarsnummer 4818. Het signalement is sensationeel anders: ze is nu ineens 1,63 lang (dus 5 cm gegroeid), ze heeft nu een vol in plaats van een ovaal aangezicht, haar neus is dik in plaats van klein en haar mond is groot in plaats van klein. Alleen haar haar is blond gebleven en haar ogen zijn nog steeds blauw.

Jeltje Jellema wordt 28 oktober 1848 overgeplaatst naar Veenhuizen, waar zij 27 maanden NA haar opname, zodat er weinig onduidelijkheid kan bestaan waar het kind verwekt is, bevalt van een dochter:

Wilhelmina Jellema wordt geboren 10-12-1850, dochter van een onbekende vader en Jeltje Jellema (Norg geboorteakte, 11 december 1850, aktenr. 87).

Jeltje Jellema overlijdt 17 mei 1851, 29 jaar oud.
In de overlijdensakte (Norg, overlijdensakte, 18 mei 1851, aktenr. 82) meldt de klerk dat Terzool in België ligt.

Het is onbekend waar het kind blijft na de dood van haar moeder, vermoedelijk in het wezengesticht, maar niet zo heel lang, Wilhelmina Jellema overlijdt 5 november 1853 (Norg, overlijdensakte, 5 november 1853, aktenr. 204).

19 augustus 2013, samengesteld uit correspondentie tussen Jaap Groen en Wil Schackmann.