Het gezin komt ter sprake in De bedelaarskolonie blz 196, waarbij Jacoba Hoeboer met naam genoemd wordt.

Voorafgaand aan zijn opzending naar de schans komt Johannes Hoeboer voor op een ‘Nominatieve Staat van Personen, welke voegzaam naar de Colonien der Maatschappij van Weldadigheid kunnen worden opgezonden’, welke lijst op 4 juni 1823 te Nijmegen is opgesteld door een commisaris van politie met de verklaring ‘Deze bovenstaande vier en twintig personen, hebben zig aangegeven na de Ommerschans te willen gaan, wijl enige derzelve ofschoon bedeeld, verklaren niet te kunnen leven, en de overige uit hoofde harer jongheid gene bedeling hebben, ook niet kunnen bestaan’.
Johannes Hoeboer staat vermeld als geboren te Nijmegen, oud 40 jaar, in de kolom ‘uit welke fonds en hoeveel zijn trekkende’ staat ‘6 stuiver weeks, Diaconie’ en bij ‘Aanmerkingen’ staat ondermeer ‘Beroep boerenarbeider’.
( Regionaal archief Nijmegen, Oud Secretarie Archief Nijmegen, invnr 10721_1)

Johannes Hoeboer wordt 8 augustus 1823 de Ommerschans binnengebracht door de stad Nijmegen. Hij krijgt in het boek gemerkt A (Drents Archief toegang 0137.01, archief van de Rijkswerkinrichtingen te Veenhuizen en Ommerschans, invnr 422) het bedelaarsnummer 1063.
Hij heeft een ‘dik, plotzig’ aangezicht en als bijzonder kenmerk een ‘rode baard’.

Hij is vergezeld van zijn echtgenote:

– Helena van Loon krijgt in het boek gemerkt A het bedelaarsnummer 1064. Zij is geboren 1795 te Hedel, heeft een langwerpig aangezicht en een hoog voorhoofd, bruine ogen en bruin haar en geen bijzondere kenmerken.

Ze hebben twee kinderen bij zich die worden ingeschreven met de achternaam van Helena van Loon, maar dat is een administratieve fout. De twee zijn wel degelijk wettig omdat Johannes Hoeboer en Helena van Roon op 30-05-1813 te Hedel zijn getrouwd.

– Hendrikus van Loon krijgt in het boek gemerkt A het bedelaarsnummer 1065. Foutief wordt genoteerd dat hij in 1818 is geboren te Nijmegen als zoon van Helena en een onbekende vader, maar uit familie-onderzoek blijkt dat hij is hij geboren 02-04-1818 te Culemborg. Hendrikus van Loon heeft een ovaal aangezicht en een breed voorhoofd, bruine ogen, een kleine mond, spitse kin, bruin haar en geen bijzondere kenmerken.

– Daniel van Loon krijgt in het boek gemerkt A het bedelaarsnummer 1066. Foutief wordt genoteerd dat hij in 1821 is geboren te Nijmegen als zoon van Helena en een onbekende vader, maar uit familie-onderzoek blijkt dat hij is hij geboren 11-01-1821 te Nijmegen. Daniel van Loon heeft een lang aangezicht en een bedekt voorhoofd, blauwe ogen, een kleine mond, blond haar en geen bijzondere kenmerken.

Nog zo’n uit slordigheid geboren naamsfout treedt op als Helena van Loon een maandje na aankomst het leven schenkt aan een dochtertje. Johannes Hoeboer doet samen met de zaalopzieners Muller en Mensink aangifte en in de geboorteakte komt als naam van de dochter te staan ‘Jacoba’. Maar in het stamboek gemerkt A wordt zij ingeschreven als Helena en dat is ook de naam die in correspondentie met Nijmegen wordt gebruikt.
Johannes Hoeboer kan zulke administratieve fouten niet corrigeren omdat hij niet kan lezen en schrijven. Maar wij wel en daarom heet ze verder gewoon:

– Jacoba Hoeboer, geboren 6 september 1823 op de Ommerschans krijgt in het boek gemerkt A het bedelaarsnummer 1132. Ze staat op het lijstje eerstgeborenen op de schans.

———

Daarna wordt Johannes Hoeboer uit de rangen der bedelaars gelicht:

Uit een brief van directeur Visser aan de Permanente Commissie dd 21 februari 1824 (Drents Archief, toegang 0186, invnr 68:
Verder tot vijfde veldwachter te Ommerschans voortestellen den perzoon van Johannes Hoeboer, welke gedurende al de tijd dat hij in den Ommerschans is, heeft getoond te zijn een ijverig en oppassend kolonist.

Besluit van de Permanente Commissie dd 1 maart 1824 (Drents Archief, toegang 0186, invnr 960:
De P.K. van W. overwegende de noodzakelijkheid om zoo veel mogelijk de desertie van de kolonisten uit de Ommerschans geheel te beletten;
Gelet op de voordragt des Heeren Direkteurs van de kolonien, bij missive van den 21 february ll. N56A heeft besloten:
den persoon van Johannes Hoeboer, kolonist in het bedelaars etablissement aan de Ommer­schans, wordt aange­steld tot vijfden veldwachter in het zelve etablissement, tegen het genot van salaris en verstrekking als voor dezelven is bepaald.

———

Het gezin behoort tot de groep, genoemd in De bedelaarskolonie blz 244, die op 23/24 mei 1825 als allereersten overgaan van de Ommerschans naar het tweede gesticht te Veenhuizen.

Ook in Veenhuizen is Johannes Hoeboer als veldwachter werkzaam blijkens de geboorteaktes van de daar geboren kinderen.

– Maria Helena Hoeboer, geboren te Veenhuizen op 15-09-1826, dochter van Johannes Hoeboer, beroep: veldwagter; oud: 40 jaren, en Helena van Laan, oud: 36 jaren. Zij krijgt in het stamboek gemerkt F het bedelaarsnummer 686.
Later meer over haar.

– Johanna Margaretha Katrina Hoeboer, geboren te Veenhuizen op 09-06-1832, dochter van Johannes Hoeboer, beroep: veldwagter; oud: 52 jaren, en Helena van Loon, oud: 42 jaren, krijgt in het boek gemerkt G het bedelaarsnummer 676. Zij zal in 1833 overlijden.

Het hele gezin gaat 8 mei 1833 met ontslag en keert terug naar Nijmegen.

De enige die ooit nog terugkomt in de bedelaarskolonies is de in 1826 te Veenhuizen geboren dochter Maria Helena. Zij zal twee keer als bedelares opgenomen worden met de bedelaarnummers:
– U 4157, aankomst 2 april 1861 vanuit Zwolle, ontslag 4 oktober 1862
– W 3836, aankomst 13 november 1865 vanuit Arnhem, ontslag 8 oktober 1869.

—

7 augustus 2013, samengesteld uit correspondentie tussen Hilly Hoeboer en Wil Schackmann.